تاریخچه و نسب شریف:
امام زاده شاهزید ( یا شاهزاده زید ) از شخصیت‌های محترم و مورد احترام شیعیان در اصفهان است. بر اساس شجره نامه های معتبر و اسناد تاریخی، ایشان با یازده واسطه به امام زین العابدین، امام سجاد (علیه‌السلام )، چهارمین امام شیعیان، می رسد. این نسبت بلند و شریف، جایگاه ویژه ای به این بقعه در میان زیارتگاه‌های اصفهان بخشیده است. وی در سال 375 هجری قمری، احتمالاً به دلایلی مانند تحصیل، تبلیغ دین یا شرایط سیاسی-اجتماعی آن دوران، به اصفهان مهاجرت کرد و بخش مهمی از عمر خویش را در این شهر سپری نمود. سرانجام در سال 447 هجری قمری در همین شهر دار فانی را وداع گفت و پیکر پاکش در محل فعلی به خاک سپرده شد. این تاریخ‌ها نشانگر حضور ایشان در اصفهان در دوره‌های آل بویه و سلجوقیان است.
شجره نامه امامزاده شاه زید : ابویعلی زید بن ابوالقاسم علی بن ابوالحسن محمد بن ابومحمد یحیی بن ابوالحسین محمد بن ابوجعفراحمد بن محمد الاکبرزباره بن ابوعبدالله مفقود بن ابوحسن مکفوف بن حسن افطس بن علی الاصغر بن امام سجاد(ع)
موقعیت مکانی:
بقعه مطهر امامزاده شاهزید در خیابان هشت‌بهشت شرقی اصفهان واقع شده است. این مکان در مجاورت بناهای تاریخی مهمی مانند کاخ هشت‌بهشت (یکی از شاهکارهای معماری صفوی) و نیز نزدیک به میدان نقش‌جهان (جهان‌نما) قرار دارد و بخشی از بافت تاریخی و فرهنگی غنی این منطقه از شهر اصفهان را تشکیل می‌دهد. دسترسی نسبتاً آسان به این بقعه، آن را به یکی از کانون‌های زیارتی و فرهنگی مهم در مرکز شهر تبدیل کرده است. بنای فعلی و باشکوه امامزاده شاهزید در اواخر قرن دهم هجری قمری و در دوران حکومت سلسله صفویه ساخته شده است. ساخت این بقعه در سال 994 هجری قمری به اتمام رسید. این زمان مصادف با سلطنت شاه محمد خدابنده (شاه محمد صفوی)، پدر شاه عباس کبیر، است. هرچند دوران کوتاه حکومت شاه محمد خدابنده با چالش‌هایی همراه بود، اما ساخت و مرمت بناهای مذهبی همچنان مورد توجه بود. این بنای مذهبی-تاریخی باارزش در تاریخ 29 آذر ماه سال 1316 خورشیدی، به شماره ثبت 294، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این اقدام که در اوایل دوران پهلوی اول و همزمان با افزایش توجه به حفظ میراث فرهنگی کشور انجام شد، اهمیت تاریخی، هنری و مذهبی بقعه شاهزید را به رسمیت شناخت و حفاظت قانونی از آن را در برابر تخریب یا دخل و تصرف‌های نابجا تضمین کرد. ثبت ملی، این بقعه را در زمره گنجینه‌های ملی ایران قرار داد.
اهمیت فرهنگی و مذهبی:
امامزاده شاهزید در طول قرن‌ها نه تنها یک مکان زیارتی مهم برای شیعیان اصفهان و زائران از نقاط دیگر بوده، بلکه به عنوان کانونی برای تجمعات مذهبی، مراسم سوگواری محرم و صفر، و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی نیز عمل کرده است. وجود چنین بقعه‌ای در نزدیکی کاخ‌های صفوی مانند هشت‌بهشت، نشان‌دهنده تلفیق حکومت و مذهب و اهمیت اماکن مقدس در بافت شهری اصفهان عصر صفوی است. امروزه نیز این بقعه پذیرای مشتاقان اهل بیت (ع) و علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایران است.
امامزاده شاهزید اصفهان با پیشینه‌ای غنی که از مهاجرت وی در سده چهارم هجری آغاز می‌شود و با ساخت بنای ماندگارش در عصر طلایی صفویه تداوم می‌یابد، یکی از حلقه‌های مهم زنجیره میراث مذهبی، تاریخی و معماری اصفهان به شمار می‌رود. ثبت ملی آن در دهه 1310 گواهی بر این ارزش‌هاست. این بقعه، هم یادمانی از یک سید جلیل‌القدر از نسل امام سجاد (ع) است و هم شاهدی بر هنر و معماری دوران شکوهمند صفوی در اصفهان، نصف جهان.
دیدگاهتان را بنویسید